II. Epidemiology

  1. Prevalence
    1. U.S.: 6% in patients under age 60 years (20% in those over age 60 years)
    2. Latin America: 40%
    3. Kenya: 70%
    4. East India: 70-80%

III. Pathophysiology

  1. See Vitamin B12
  2. Symptoms may lag Vitamin B12 Deficiency for as many as 10 years until vast hepatic stores are exhausted

IV. Causes: Vitamin B12 Deficiency

  1. See Medications Affecting Cobalamin
  2. Decreased Intrinsic Factor
    1. Atrophic Gastritis
    2. Rouz-en-Y Gastric Bypass and other post-gastrectomy syndromes (see malabsorption below)
    3. Pernicious Anemia
      1. Autoimmune parietal cell destruction as part of a chronic autoimmune Gastritis
      2. Results in insufficient Intrinsic Factor production
      3. B12 Deficiency is preceded by Iron Deficiency by 20 years, and asymptomatic Gastritis by 30 years
  3. Elderly with atrophic Gastritis (10-30% over age 60 years)
    1. Can not absorb Vitamin B12 bound to Protein
    2. However can absorb crystalline Vitamin B12 normally
  4. Malabsorption
    1. Crohn's Disease
    2. Zollinger-Ellison Syndrome (Gastrinoma)
    3. Whipple Disease
    4. Short-Bowel Syndrome
    5. Celiac Disease
    6. Intestinal infection (e.g. Parasite or Tapeworm)
    7. Postgastrectomy Syndrome or Blind Loop Syndrome
      1. Gastrectomy and ileal resection
      2. Roux-en-Y gastric bypass
    8. Diphyllobothrium latum (fish Tapeworm) infection
  5. Inadequate Vitamin B12 intake
    1. Vegan patients
    2. Elderly (over age 75 years old)
    3. Alcoholism
    4. Psychiatric patients
    5. Exclusively Breastfed infants of vegan mothers
  6. Prolonged medication use
    1. See Medications Affecting Cobalamin
    2. Metformin (Glucophage) for >4 months
      1. de Jager (2010) BMJ 340:C2181 [PubMed]
    3. Prolonged acid suppression (>12 months)
      1. Proton Pump Inhibitors
      2. H2 Blockers (e.g. Ranitidine, Cimetidine)
      3. Lam (2013) JAMA 310(22): 2435-42 [PubMed]
  7. Miscellaneous Causes (uncommon)
    1. Transcobalamin II Deficiency
    2. Nitrous Oxide Abuse
      1. Nitrous Induced Subacute Combined Degeneration of the Spinal Cord
    3. Inherited disorders of Cobalamin metabolism (Imerslund Syndrome)

V. Symptoms

  1. Initial
    1. Generalized weakness
    2. Exertional Fatigue
    3. Somnolence
    4. Palpitations
    5. Skin pallor
    6. Paresthesias or numbness in hands (precedes lower extremity neurologic symptoms)
  2. Next
    1. Leg stiffness
    2. Ataxia
  3. Late
    1. Memory Impairment or Dementia
    2. Personality change (apathy, irritability)
    3. Depressed mood
    4. Psychosis

VI. Signs

  1. Mnemonic: "The 5 P's"
    1. Pancytopenia
    2. Peripheral Neuropathy
    3. Papillary atrophy of Tongue (Atrophic Glossitis)
    4. Posterior spinal column Neuropathy (Symmetrical dorsal column degeneration)
      1. Decreased proprioception bilaterally
      2. Decreased vibration sense bilaterally
      3. Ataxia
      4. Hyporeflexia (e.g. decreased Ankle Jerk)
    5. Pyramidal tract signs (Corticospinal tract, corticobulbar tract)
      1. Spasticity
      2. Paraplegia
      3. Incontinence
  2. Neurologic
    1. Cognitive Impairment to Dementia
    2. Progressive demyelination
      1. Gait disturbance with Ataxia
      2. Peripheral Neuropathy (see dorsal column effects as above)
      3. Generalized weakness
      4. Optic Neuritis or optic atrophy
      5. Olfactory Impairment
      6. Areflexia (may be permanent)
  3. Psychiatric
    1. Major Depression
    2. Psychosis
  4. Gastrointestinal
    1. Anorexia
    2. Jaundice
    3. Atrophic Glossitis or linear Glossitis
    4. Angular Cheilitis
  5. Skin
    1. Hair depigmentation
    2. Vitiligo
    3. Skin pallor
    4. Skin Hyperpigmentation
      1. Addison Disease-like distribution (palmar creases, flexor creases, pressure points)

VII. Labs

  1. Complete Blood Count (CBC)
    1. Anemia (Test Sensitivity: 72%)
      1. See Hemoglobin Cutoffs for Anemia
      2. See Hematocrit Cutoffs for Anemia
    2. Megaloblastic Macrocytic Anemia (Test Sensitivity: 83%)
      1. Mean Corpuscular Volume >100 um^3
      2. MCV cutoff varies by age and per reference
    3. Changes in other cell lines (risk of Pancytopenia, with all cell lines affected)
      1. Leukopenia
      2. Thrombocytopenia
    4. Secondary effects of abnormal erythropoesis
      1. Decreased Haptoglobin
      2. Increased Lactate Dehydrogenase (LDH)
      3. Inctreased Reticulocyte Count
  2. Peripheral Blood Smear
    1. Megaloblastosis: Oval Macrocytes
    2. Hypersegmented Neutrophils
    3. Giant Platelets
  3. Serum Vitamin B12 <200 pg/ml (148 pmol/L)
    1. Serum Vitamin B12 <150 pg/ml (111 pmol/L) is diagnostic for Vitamin B12 Deficiency
    2. Neurologic changes occur in normal B12 level (50%)
    3. Low serum Vitamin B12 is poorly specific for deficiency
    4. Vitamin B12 levels are falsely elevated in Alcoholism, liver disease, cancer
    5. Confirm low value with additional testing (substrates for B12 synthesis that accumulate when it is deficient)
      1. Serum Methylmalonic acid increased (preferred due to higher Specificity and Test Sensitivity)
      2. Serum Homocysteine increased
  4. Holotranscobalamin (active form of Vitamin B12)
    1. Limited availability, but appears to be a better marker of Vitamin B12 Deficiency than Serum Vitamin B12
  5. Other concurrent altered components
    1. Serum RBC Folate decreased
    2. Homocysteine increased
      1. More common than Folate Deficiency in developed countries
  6. Pernicious Anemia specific labs (when indicated, in the absence of other B12 Deficiency risk factors)
    1. Anti-Intrinsic Factor antibodies (increased)
      1. First-line test
    2. Serum Gastrin (increased)
      1. Second line test, indicated if anti-Intrinsic Factor antibodies negative
    3. Pepsinogen (increased)
      1. Other testing, not typically obtained
    4. Upper endoscopy
      1. Recommended if Pernicious Anemia diagnosis (due to associated Gastric Cancer and Carcinoid)
    5. Schilling Test: Radiolabeled Vitamin B12 excretion
      1. No longer available in the United States

VIII. Evaluation

  1. Indications for screening
    1. Universal screening is NOT recommended
    2. Screen those with risk factors (see above), Megaloblastic Anemia, Peripheral Neuropathy or other suspicious findings
  2. Step 1: Obtain Vitamin B12 Level
    1. Also consider obtaining Folic Acid Level (although Folic Acid Deficiency is uncommon in U.S.)
      1. Consider empirically treating patients with Folic Acid supplementation with B12 Replacement
      2. However only replace Folic Acid after B12 levels have been assessed
  3. Step 2: Interpret Vitamin B12 level
    1. Vitamin B12 > 400 pg/ml: Normal, no further testing
    2. Vitamin B12 150 to 400 pg/ml
      1. Option 1: Go to Step 3
      2. Option 2: Treat empirically with Vitamin B12 1000-2000 mcg orally and recheck Vitamin B12 in 3 months
    3. Vitamin B12 < 150 pg/ml
      1. Treat Vitamin B12 Deficiency
      2. Consider Pernicious Anemia testing (see labs above)
        1. Antiintrinsic factor antibodies
        2. Serum Gastrin level
  4. Step 3: Obtain secondary B12 Deficiency markers
    1. Lab markers (B12 dependent reaction substrates)
      1. Serum methylmalonic acid (preferred)
        1. Falsely elevated in Renal Insufficiency, Dehydration
      2. Serum Homocysteine
        1. Falsely elevated in Folate Deficiency, Renal Insufficiency, Levodopa use, and Hyperhomocysteinemia
    2. Interpretation
      1. Either level high: Treat Vitamin B12 Deficiency
      2. Levels normal: Normal, no further testing
  5. References
    1. Schrier in Mentzer (2015) Diagnosis and Treatment of Vitamin B12 and Folate Deficiency, UpToDate, accessed 2/9/2016
    2. Oh (2003) Am Fam Physician 67(5):979-86 [PubMed]
    3. Snow (1999) Arch Intern Med 159:1297 [PubMed]

IX. Management

  1. See Vitamin B12 Supplementation
  2. Vitamin B12 1000 to 2000 mcg orally daily for >1 month
    1. As effective as IM crystalline injections for replacement and supplementation
    2. Neurologic symptoms warrants daily injections for up to 3 weeks, or until no further improvement
    3. Replace Vitamin B12 before replacing Folate (otherwise risk of spinal cord degeneration)
    4. Repeat testing after treatment and maintenance is not typically indicated
    5. Expect improvement in symptoms and lab markers within 3 months of starting B12 supplementation
      1. Lab markers (Homocysteine, methylmalonic acid, Reticulocyte Count) improve in the first week
      2. Neurologic symptoms improve within 6 weeks to 3 months
      3. Anemia, Leukopenia, MCV and Thrombocytopenia improve within 2 months
  3. Monitor Serum Potassium levels while replacing Vitamin B12
    1. Hypokalemia occurs as hematopoiesis increases

X. Prognosis

  1. More than 50% of patients with B12 Deficiency related symptoms will have incomplete resolution despite treatment

XI. Complications: Maternal Vitamin B12 Deficiency

XII. Prevention

  1. Routine supplementation in age over 50 years, post-Gastric Bypass
  2. Consider B12 supplementation in longterm Metformin or Antacid use

Images: Related links to external sites (from Bing)

Related Studies

Ontology: Anemia, Pernicious (C0002892)

Definition (CHV) a decrease in red blood cells that occurs when the body cannot absorb vitamin B12
Definition (CHV) a decrease in red blood cells that occurs when the body cannot absorb vitamin B12
Definition (CHV) a decrease in red blood cells that occurs when the body cannot absorb vitamin B12
Definition (CHV) a decrease in red blood cells that occurs when the body cannot absorb vitamin B12
Definition (CHV) a decrease in red blood cells that occurs when the body cannot absorb vitamin B12
Definition (NCI_NCI-GLOSS) A type of anemia (low red blood cell count) caused by the body's inability to absorb vitamin B12.
Definition (NCI) Megaloblastic anemia caused by vitamin B-12 deficiency due to impaired absorption. The impaired absorption of vitamin B-12 is secondary to atrophic gastritis and loss of gastric parietal cells.
Definition (MSH) A megaloblastic anemia occurring in children but more commonly in later life, characterized by histamine-fast achlorhydria, in which the laboratory and clinical manifestations are based on malabsorption of vitamin B 12 due to a failure of the gastric mucosa to secrete adequate and potent intrinsic factor. (Dorland, 27th ed)
Definition (CSP) anemia due to poor intestinal absorption of vitamin B12 caused by defective production of intrinsic factor (a carrier protein) by the gastric mucosa.
Concepts Disease or Syndrome (T047)
MSH D000752
ICD9 281.0
ICD10 D51.0
SnomedCT 191139001, 154789008, 84027009
LNC LA15159-9
English Addison Anemia, Addison's Anemia, Addisons Anemia, Anemia, Addison, Anemia, Addison's, Anemia, Addisons, Anemia, Pernicious, ANAEMIA PERNICIOUS, ANEMIA PERNICIOUS, PA - Pernicious anemia, Addison's anaemia, Anemia pernicious, Pernicious anemia NOS, PERNICIOUS ANEMIA, pernicious anemia, pernicious anemia (diagnosis), Addison-Biermer anemia, Addisonian anemia, Anaemia pernicious, Pernicious anaemia NOS, Anemia pernicious type, Biermer anemia, Addison anemia, Anemia, Pernicious [Disease/Finding], malignant anemia, Anaemia;pernicious, addison's anemia, addisonian anemia, addison-biermer anemia, Pernicious Anemia, Addison-Biermer anaemia, Addisonian anaemia, Pernicious anaemia (disorder), Pernicious anemia, Addison's anemia, Biermer's anemia, Megaloblastic anemia due to impaired absorption of cobalamin, PA - Pernicious anaemia, Pernicious anaemia, Addisonian pernicious anaemia, Addisonian pernicious anemia, Biermer's anaemia, Megaloblastic anaemia due to impaired absorption of cobalamin, Pernicious anemia (disorder), Anaemia pernicious type, Biermer; anemia, malignant; anemia, pernicious; anemia, Addison; anemia, anemia; Addison, anemia; Biermer, anemia; malignant, anemia; pernicious, Pernicious anemia, NOS, pernicious anaemia, Anemia;pernicious
French ANEMIE PERNICIEUSE, Anémie pernicieuse addisonienne, Anémie de Biermer SAI, Anémie addisonienne, Anémie de la maladie d'Addison, Anémie d'Addison-Biermer, Anémie pernicieuse, Anémie d'Addison, Anémie de Biermer, Maladie de Biermer, Maladie d'Addison-Biermer
Portuguese ANEMIA PERNICIOSA, Anemia perniciosa addisoniana, Anemia addisoniana, Tipo de anemia perniciosa, Anemia de Addison-Biermer, Anemia tipo perniciosa, Anemia perniciosa NE, Anemia perniciosa, Anemia de Addison, Anemia Perniciosa
Spanish ANEMIA PERNICIOSA, Anemia de tipo pernicioso, Anemia perniciosa addisoniana, Anemia perniciosa de Addison, Anemia de Addison-Biermer, Anemia addisoniana, Anemia perniciosa NEOM, anemia de Addison, anemia de Biermer, anemia megaloblástica por absorción menoscabada de cobalamina, anemia megaloblástica por ausencia de factor intrínseco, anemia megaloblástica por disminución de la absorción de cobalamina, anemia megaloblástica por disminución de la absorción de vitamina B12, anemia perniciosa (trastorno), anemia perniciosa Addisoniana, anemia perniciosa, Anemia perniciosa, Anemia de Addison, Anemia Perniciosa
Dutch Addison's pernicieuze anemie, Addison's anemie, anemie pernicieus, Addison-anemie, anemie van het pernicieuze type, Addison-Biermer anemie, pernicieuze anemie NAO, Addison; anemie, Biermer; anemie, anemie; Addison, anemie; Biermer, anemie; maligne, anemie; pernicieus, maligne; anemie, pernicieus; anemie, pernicieuze anemie, Addison-Biermer, ziekte van, Anemie, pernicieuze, Pernicieuze anemie, ziekte van Addison-Biermer
German Addison-Biermer-Anaemie, Addison-Anaemie, Anaemie vom Typ Perniziosa, Anaemie pernizioes, Anaemie pernizioeser Typ, pernizioese Anaemie NNB, Addison, pernizioese Anaemie, ANAEMIE PERNIZIOES, pernizioese Anaemie, Morbus Biermer, Addison-Anämie, Anämie, Addison-, Anämie, perniziöse, Biermer-Anämie
Italian Anemia di tipo pernicioso, Anemia perniciosa Addisoniana, Anemia perniciosa NAS, Anemia Addisoniana, Anemia di Addison-Biermer, Anemia perniciosiforme, Anemia di Addison, Anemia perniciosa
Japanese アジソン・ビールメル貧血, 悪性型貧血, 悪性貧血NOS, アジソン悪性貧血, アクセイヒンケツ, アジソンビールメルヒンケツ, アクセイガタヒンケツ, アジソンアクセイヒンケツ, アクセイヒンケツNOS, アジソンヒンケツ, アジソン・ビールメル貧血, Addison貧血, 貧血-悪性, アジソン貧血, 悪性貧血, アディソン貧血
Swedish Anemi, perniciös
Finnish Pernisioosi anemia
Russian ADDISONA ANEMIIA, ANEMIIA PERNITSIOZNAIA, ANEMIIA ADDISONA, АДДИСОНА АНЕМИЯ, АНЕМИЯ АДДИСОНА, АНЕМИЯ ПЕРНИЦИОЗНАЯ
Czech Anémie Addison-Biermerova, Addisonova perniciózní anémie, Morbus Addison-Biermer, Anémie typu perniciózy, Perniciózní anémie NOS, Perniciózní anémie, Addisonova anémie, perniciózní anemie, perniciózní anémie, Addisonova anemie, Addisonova-Biermerova anemie, Addisonova-Biermerova anémie, Addisonova-Biermerova nemoc, anémie perniciózní, Addisonova-Biermerova choroba
Croatian ANEMIJA, PERNICIOZNA
Polish Niedokrwistość złośliwa, Choroba Addisona-Biermera
Hungarian Anaemia perniciosa, Addisonos perniciosa anaemia, Addison-Biermer anaemia, Addisonos anaemia, Addison-anaemia, anaemia perniciosa, Addisonos anaemia perniciosa, anaemia, perniciosa típusú, Addison anaemia, perniciosa típusú anaemia, anaemia perniciosa k.m.n., Addison-Biermer-anaemia
Norwegian Pernisiøs anemi, Addisons anemi

Ontology: Vitamin B 12 Deficiency (C0042847)

Definition (CSP) condition due to a deficiency of vitamin B12.
Definition (MSH) A nutritional condition produced by a deficiency of VITAMIN B 12 in the diet, characterized by megaloblastic anemia. Since vitamin B 12 is not present in plants, humans have obtained their supply from animal products, from multivitamin supplements in the form of pills, and as additives to food preparations. A wide variety of neuropsychiatric abnormalities is also seen in vitamin B 12 deficiency and appears to be due to an undefined defect involving myelin synthesis. (From Cecil Textbook of Medicine, 19th ed, p848)
Concepts Disease or Syndrome (T047)
MSH D014806
ICD10 E53.8
SnomedCT 190634004, 124904006
English Deficiencies, Vitamin B12, Deficiency, Vitamin B 12, Deficiency, Vitamin B12, Vitamin B 12 Deficiency, Vitamin B12 Deficiencies, Vitamin B12 Deficiency, VITAMIN B 12 DEFICIENCY, VITAMIN B12 DEFICIENCY, Deficiency of vitamin B12, Deficiency of vitamin B<sub>12</sub>, DEFIC VITAMIN B 12, VITAMIN B A 12 DEFICIENCY, VITAMIN B12 DEFIC, VITAMIN B 12 DEFIC, DEFIC VITAMIN B12, vitamin B12 deficiency, vitamin B12 deficiency (diagnosis), Cyanocobalamin deficiency, Vitamin B 12 Deficiency [Disease/Finding], b12 vitamin deficiency, deficiency of vitamin b 12, of vitamin b 12 deficiency, vitamin b12 deficiency, Deficiency;vitamin B12, cobalamin deficiency, b12 deficiency vitamins, b12 deficiency vitamin, deficiency of vitamin b12, of vitamin b12 deficiency, b12 deficiency disease vitamin, deficiency vitamin b12, vitamin b12 deficiencies, cyanocobalamin deficiency, vitamin b 12 deficiency, vitamin b12 deficiency disease, deficiency cobalamin, Deficiency of vitamin B12 (disorder), Deficiency of vitamin B<sub>12</sub> (disorder), Deficiency of vitamin B>12< (disorder), Cobalamin deficiency, Vitamin B12 deficiency, Cobalamin deficiency (disorder), Deficiency of vitamin B>12<, cyanocobalamin; deficiency, deficiency; cyanocobalamin, deficiency; vitamin, B12, vitamin; deficiency, B12
German VITAMIN-B12-MANGEL, Cobalaminmangel, VITAMIN B A 12 MANGEL, Vitamin B12-Mangel, Vitamin-B12-Mangel
Dutch cobalaminedeficiëntie, cyanocobalamine; deficiëntie, deficiëntie; cyanocobalamine, deficiëntie; vitamine, B12, vitamine; deficiëntie, B12, vitamine-B12-deficiëntie, Vitamine-B12-gebrek, Cyanocobalaminedeficiëntie, Deficiëntie, vitamine-B12-, Vitamine-B12-deficiëntie
French Carence en cobalamine, CARENCE EN VITAMINE B12, Carence en vitamine B12, Carence en cyanocobalamine, Carence en vit B12, Déficit en cyanocobalamine, Déficit en vitamine B12
Italian Carenza di cobalamina, Carenza di vitamina B12
Portuguese Carência de cobalamina, DEFICIENCIA DE VITAMINA B12, Deficiência de Vitamina B12, Carência de vitamina B12, Deficiência de Vitamina B 12
Spanish Deficiencia de cobalamina, déficit de vitamina B>12< (trastorno), déficit de vitamina B<sub>12</sub> (trastorno), déficit de vitamina B12 (trastorno), Deficiencia de Vitamina B12, deficiencia de cobalamina (trastorno), deficiencia de cobalamina, deficiencia de vitamina B12, Déficit de vitamina B12, Deficiencia de Vitamina B 12
Japanese ビタミンB12欠乏, コバラミン欠乏, コバラミンケツボウ, ビタミンB12ケツボウ, ビタミンB12欠乏, ビタミンB12欠乏症
Swedish Vitamin B12-brist
Finnish B12-vitamiinin puutos
Russian VITAMINA B12 NEDOSTATOCHNOST', ВИТАМИНА B12 НЕДОСТАТОЧНОСТЬ
Czech Deficit kobalaminu, Deficit vitaminu B12, vitamin B 12 - nedostatek, nedostatek vitaminu B 12, nedostatek vitaminu B12, deficit vitaminu B12
Croatian Not Translated[Vitamin B 12 Deficiency]
Polish Niedobór witaminy B12, Hipowitaminoza B12
Hungarian B12-vitamin hiány, Cobalamin hiány
Norwegian Vitamin B12-mangel, B12-vitaminmangel