II. Epidemiology
- Rare since the regular use of Antibiotics to treat Acute Otitis Media
III. Pathophysiology
- Mastoid air spaces are continuous with the middle ear cavity
- Mastoiditis is a complication of Acute Otitis Media
- Extension of middle ear infection and inflammation
- Increased pressure destroys the mastoid septae dividing the air cells
- Abscess and destruction of mastoid bone
IV. Predisposing factors
- Acute Otitis Media extension (most common, esp. children)
- Chronic Otitis Media with secondary Cholesteatoma with obstruction of Ear Drainage
- Leukemia
- Mononucleosis
- Temporal Bone Sarcoma
- Kawasaki Disease
V. Causes: Bacteria associated with Acute Otitis Media
- Streptococcus Pneumoniae (22-57%)
- Streptococcus Pyogenes (16-31%)
- Staphylococcus Aureus (7-15%)
- Haemophilus Influenzae (4-13%, likely much lower Incidence post-Hib Vaccine)
VI. Causes: Bacteria associated with Chronic Otitis Media
- Staphylococcus Aureus (7% overall Mastoiditis cases)
- Pseudomonas Aeruginosa (4% overall Mastoiditis cases)
- Anaerobic Bacteria
- Other atypical causes of Chronic Mastoiditis
- Nocardia
- Actinomyces
- Mycobacterium tuberculosis
VII. Symptoms
- Severe Otalgia (81%)
-
Fever (76%)
- Tmax may be >104 F
- Unresolved Otitis Media
- Hearing Loss
- Headache
- Pain at mastoid, occipital and parietal regions
VIII. Signs
- Swelling and tenderness over the mastoid process with local erythema, tenderness and fluctuance (85%)
- Postauricular
- Supraauricular
- Toxic appearance
- Inflamed and thickened TM (90% of cases)
- TM often perforated with Otorrhea
IX. Labs
- Complete Blood Count (CBC)
- Acute Phase Reactants (ESR, CRP)
- May be useful in monitoring disease
- Cultures
- Blood Cultures (positive in only 14% of cases)
- Tympanocentesis for middle ear fluid (preferred) or Auditory canal culture
X. Imaging
- CT of Mastoid area (MRI if intracranial spread)
- Mastoiditis Findings
- Haziness or loss of mastoid air cells
- Periosteal thickening
- Subperiosteal abscess
- CNS Extension Findings
- Cerebritis
- Brain Abscess
- Sigmoid Sinus Thrombosis
- Diagnosis
- Mastoiditis is a clinical diagnosis
- Normal white count and normal inflammatory markers (e.g. CRP) does NOT exclude diagnosis
- Lack of mastoid air cell destruction on imaging does not exclude diagnosis
XI. Management: Acute Mastoiditis
- Admit for IV Antibiotics in most cases
-
Consultations
- Otolaryngology Consultation (most cases)
- Neurosurgery Consultation Indications
- Brain Abscess (parenchymal or epidural)
- Sigmoid Sinus Thrombosis
- CNS Involvement (e.g. Brain Abscess, cerebritis, Sigmoid Sinus Thrombosis)
- Consult neurosurgery, infectious disease and otolaryngology
- Vancomycin AND
- Ceftazidime AND
- Metronidazole
- Complicated Mastoiditis (chronic infection, Osteomyelitis or mastoid abscess)
- Consult Otolaryngology (see surgical interventions below)
- Piperacillin-Tazobactam (Zosyn) OR Cefepime OR Ceftazidime OR Aztreonam AND
- Vancomycin (Linezolid may be used as an alternative)
- Child: 15 mg/kg IV every 6 hours
- Adult: 15-20 mg/kg IV every 8-12 hours
- Treat for 4-6 weeks, with Antibiotics based on cultures and sensitivity
- Uncomplicated Mastoiditis (children with first episode)
- Ampicillin-Sulbactam 50 mg/kg (up to 1.5 to 3 g) IV every 6 hours OR
- Ceftriaxone 50-100 mg/kg/day (up to 4 g/day) divided twice daily
- Treat for 7-10 days, with Antibiotics based on cultures and sensitivity
- Otolaryngology Surgical Management
- Myringotomy
- May be indicated if mastoid septal erosions (loss of air cells) on imaging
- Obtain specimen for culture
- Mastoidectomy
- Indicated in subperiosteal abscess
- Removes infected bone or mucosa
- Myringotomy
XII. Management: Chronic Mastoiditis
- Chronic Mastoiditis may be complicated by acute exacerbations
- See above for acute exacerbation Antibiotic and surgical management (complicated Mastoiditis protocol)
- External auditory canal measures
- Warm water self-irrigation of the external canal (if Tympanic Membrane intact)
- Topical Antibiotics (culture sensitivity directed if available)
- Ciprofloxacin or LevofloxacinEar Drops twice daily for 2 weeks
- Avoid Aminoglycoside drops (or systemic Antibiotics) due to Ototoxicity
- Otolaryngology Consultation
- Evaluate for Cholesteatoma
- Mastoidectomy indications
- Chronic drainage
- Osteomyelitis (e.g. Temporal Bone, petrous bone)
- CNS Spread of infection
XIII. Complications
- Osteomyelitis
- Bacterial Meningitis
- Temporal Lobe epidural or Subdural Abscess
- Septic thrombosis of lateral venous sinus
XIV. References
- (2025) Sanford Guide, accessed on IOS 3/4/2025
- Dumois (2020) Acute Mastoiditis Clinical Pathway, Johns Hopkins All Childrens Hospital
- Klein in Mandell (2000) Infectious Disease, p. 674
- Pfaff in Marx (2002) Rosen's Emergency Med., p. 932-3
- Lin (2010) Clin Pediatr 49(2):110-5 [PubMed]
- Loh (2018) J Laryngol 132(2): 96-104 +PMID:28879826 [PubMed]
Images: Related links to external sites (from Bing)
Related Studies
Definition (MSHCZE) | Zánět bradavkového výčnělku, obv. jako komplikace zánětu středního ucha (otitidy). Je nebezpečný dalším šířením infekce do mozku. Akutní m. vzniká při mezotitidě, někdy však se její příznaky mohou projevit až po odeznění nedostatečně léčeného zánětu. Jsou bolesti, celkové příznaky, výtok z ucha, zhoršení hypakuze, může být tinitus pulzujícího charakteru, lokálně bývá retroaurikulární prosáknutí, bolestivost až absces. Diagnózu doplňují i rtg změny. Terapie je operační – srov. (antro)mastoidektomie. Zvl. formami jsou tzv. okultní m. (může být u kojenců), nenápadná je rovněž mukózní m. (způsobená Staphylococcus mucosus). (cit. Velký lékařský slovník online, 2013 http://lekarske.slovniky.cz/ ) |
Definition (MSH) | Inflammation of the honeycomb-like MASTOID BONE in the skull just behind the ear. It is usually a complication of OTITIS MEDIA. |
Concepts | Disease or Syndrome (T047) |
MSH | D008417 |
ICD9 | 383.9 |
ICD10 | H70.9 , H70.90 |
SnomedCT | 194309002, 155230007, 52404001 |
English | Mastoiditides, Unspecified mastoiditis, Mastoiditis NOS, Mastoiditis, unspecified, Mastoiditis, mastoiditis (diagnosis), mastoiditis, Unspecified mastoiditis, unspecified ear, Mastoiditis [Disease/Finding], Mastoiditis NOS (disorder), Mastoiditis (disorder), Mastoiditis, NOS |
Dutch | mastoïditis NAO, niet-gespecificeerde mastoïditis, Mastoïditis, niet gespecificeerd, mastoïditis, Mastoiditis |
French | Mastoïdite SAI, Mastoïdite non précisée, Mastoïdite |
German | Mastoiditis NNB, unspezifische Mastoiditis, Mastoiditis, nicht naeher bezeichnet, Mastoiditis |
Italian | Mastoidite non specificata, Mastoidite NAS, Mastoidite |
Portuguese | Mastoidite NE, Mastoidite |
Spanish | Mastoiditis no especificada, Mastoiditis NEOM, mastoiditis, SAI, mastoiditis, SAI (trastorno), mastoiditis (trastorno), mastoiditis, Mastoiditis |
Japanese | 乳様突起炎, 詳細不明の乳様突起炎, 乳様突起炎NOS, ニュウヨウトッキエンNOS, ニュウヨウトッキエン, ショウサイフメイノニュウヨウトッキエン |
Swedish | Mastoidit |
Czech | mastoiditida, Blíže neurčená mastoiditida, Mastoiditida, Mastoiditida NOS |
Finnish | Mastoidiitti |
Russian | MASTOIDIT, МАСТОИДИТ |
Korean | 상세불명의 꼭지염 |
Croatian | MASTOIDITIS |
Polish | Zapalenie wyrostka sutkowatego |
Hungarian | nem meghatározott mastoiditis, mastoiditis, mastoiditis k.m.n. |
Norwegian | Mastoiditt |
Ontology: Chronic mastoiditis (C0155447)
Concepts | Disease or Syndrome (T047) |
ICD9 | 383.1 |
ICD10 | H70.1 , H70.10 |
SnomedCT | 194299006, 155232004, 80645004 |
English | Chronic mastoiditis NOS, chronic mastoiditis (diagnosis), chronic mastoiditis, Chronic mastoiditis, unspecified ear, Chronic mastoiditis NOS (disorder), Chronic mastoiditis, Chronic mastoiditis (disorder), chronic; mastoiditis, mastoiditis; chronic |
Dutch | chronische mastoïditis, chronisch; mastoïditis, mastoïditis; chronisch, Chronische mastoïditis |
French | Mastoïdite chronique |
German | chronische Mastoiditis, Chronische Mastoiditis |
Italian | Mastoidite cronica |
Portuguese | Mastoidite crónica |
Spanish | Mastoiditis crónica, mastoiditis crónica, SAI, mastoiditis crónica, SAI (trastorno), mastoiditis crónica (trastorno), mastoiditis crónica |
Japanese | 慢性乳様突起炎, マンセイニュウヨウトッキエン |
Czech | Chronická mastoiditida |
Korean | 만성꼭지염 |
Hungarian | chronicus mastoiditis |
Ontology: Acute mastoiditis (C0701825)
Concepts | Disease or Syndrome (T047) |
ICD9 | 383.0 |
ICD10 | H70.0 |
SnomedCT | 267670009, 155231006, 194297008, 17506007, 194293007, 386034005 |
English | Acute mastoiditis NOS, acute mastoiditis (diagnosis), acute mastoiditis, Acute mastoiditis NOS (disorder), Acute mastoiditis (disorder), mastoiditis; acute, acute; mastoiditis, Acute mastoiditis, NOS, Acute mastoiditis [Ambiguous], Acute mastoiditis |
Dutch | acute mastoïditis, acuut; mastoïditis, mastoïditis; acuut, Acute mastoïditis |
French | Mastoïdite aiguë |
German | akute Mastoiditis, Akute Mastoiditis |
Italian | Mastoidite acuta |
Portuguese | Mastoidite aguda |
Spanish | Mastoiditis aguda, mastoiditis aguda, SAI (trastorno), mastoiditis aguda, SAI, mastoiditis aguda (trastorno), mastoiditis aguda |
Japanese | 急性乳様突起炎, キュウセイニュウヨウトッキエン |
Czech | Akutní mastoiditida |
Korean | 급성 꼭지염 |
Hungarian | heveny mastoiditis |